Kubuntu 9.10 Önincelemesi

6 ayda bir yeni sürümü çıkan Ubuntu dağıtımının resmi bir alt dağıtımı olan Kubuntu 9.10 (kod adı Karmic Koala), bugünlerde beta sürümü ile kullanıcılarla buluşuyor. 29 Ekim’de Kubuntu 9.10’un final sürümü çıkıncaya kadar, merak eden kullanıcılar için bu öninceleme yazısının faydalı olmasını ümit ediyorum 🙂

Kurulum işlemi ile başlayalım. Kubuntu kurulum uygulaması, hiç şüphesiz ki bugüne kadarki en şık görünümüyle karşımıza çıkıyor. Ubuntu 9.10 kurulumundaki gibi bir slayt sunusu henüz bulunmamasına rağmen, tüm görsel arabirim bir KDE4 dağıtımı hissini en baştan yaşatacak şekilde baştan tasarlanmış. Ağ bağlantısı tespit edildiği zaman dil seçim ekranından sonra sistem saatini, ülkeyi ve klavye biçimini otomatik tanıyabilen bu yeni kurulum uygulaması sayesinde, kullanıcı artık sadece kişisel bilgiler ekranında (dil ve disk bölümlendirici seçeneklerinin otomatik kaldığını varsayarsak) müdahelede bulunmak zorunda kalıyor.

Kubuntu’nun bu sürümünde bilgisayar açıldıktan sonra kullanılan önyükleyici olarak GRUB2 tercih edilmiş durumda. GRUB2’nin konfigürasyonuna alışmak biraz zor gelebilir ve ne yazık ki önceki sürümlerde gelen kgrubeditor paketi henüz güncellenmemiş ve depolardan kaldırılmış. Fakat pek korkmaya gerek yok; bir değişiklik olduğunda veya elle belirtildiği zaman GRUB2, bilgisayardaki tüm disk bölümlerini tarayarak kullanılabilir olan işletim sistemlerini ve hatta Linux çekirdeklerini teker teker tanıyıp açılış listesine ekleyebiliyor. GRUB2 için artı puan olarak, örneğin konfigürasyon dosyasında basit bir oynama yaparak önyükleyici ekranının 1280×1024 çözünürlükte gösterilebilmesinin mümkün kılındığını söyleyebilirim 🙂

Karmic, en güncel KDE sürümü olan 4.3.2 ile geliyor. İlk açılışta KDE 4.3’ün varsayılan duvar kağıdı ve teması olan Air ile karşılaşıyoruz, yeni ve Kubuntu’ya özel duvar kağıtlarının veya temaların gelmiyor oluşu bir eksiklik sayılabilir.

Önceki sürümlerde olduğu gibi NVIDIA gibi kapalı kaynak kodlu sürücüler kurulu olarak gelmiyor, fakat paket yönetici ilk defa paket listesini güncelledikten hemen sonra sistemdeki donanım taranıyor ve eğer kullanıcı isterse bu sürücülerin hızlıca kurulmasını sağlayan bir uygulama eski sürümlerde olduğu gibi başlatılabiliyor.

Ağ yönetimi uygulaması önceki sürümlerdeki (8.10 ve 9.04) plasmoid yerine KNetworkManager’ın KDE4 sürümü ile değiştirilmiş. Temel olarak ekranda daha az yer kaplayan bu uygulama, plasmoid’in ağ yönetim sistemini kullanmaya devam ediyor; yani yeni ağ oluşturma ve var olan ağları yönetme işlemleri tıpatıp eskiden olduğu gibi. Fakat bu sefer dikkatimi çeken bir şey olarak şunu ekleyebilirim: statik ip’li kablolu ağ profili yaratıldığı zaman, daha önceden karşılaştığım bağlantı sorunları ile karşılaşmadan ağ bağlantısını gerçekleştirebiliyorum artık.

Standart KDE plasmoidlerinin tümünü içeren Karmic’in, sosyal ağlara ve bu alandaki web hizmetlerine erişimi daha kolay hale getirebilmek için masaüstünde sunduğu Google Calendar, Facebook, openDesktop ve Twitter plasmoid’leri dikkat çekiyor. Ayrıca, “Kubuntu’yu nasıl buldunuz?” tarzı bir plasmoid de kullanıma sunulmuş durumda.

Birçok bilgisayar kullanıcısının vazgeçilmez web tarayıcısı olan Firefox, Kubuntu’nun bu sürümüyle de ne yazık ki varsayılan olarak gelmiyor. Fakat kullanıcıların bu konuda yaşadıkları rahatsızlığın farkında olan geliştiriciler CD’deki yer kısıtlaması nedeniyle Firefox’u hala kurulu olarak sunamıyor olmalarına rağmen, birkaç basit tıklama ile Firefox’u sisteme kuran basit bir uygulama geliştirmişler. Bu uygulamaya, uygulama menüsünün Internet kategorisi altından erişilebiliyor.

Firefox’un kendisi de sistem çapındaki bu iyileştirmelerden nasibini almış. GTK-Qt sayesinde doğal KDE4 görünümünü koruyan Firefox, artık apt: ile başlayan linklere tıklanınca bahsi geçen paketlerin kurulabilmesine olanak sağlıyor. Denemek için apt://vlc, apt://kmess linklerine tıklayabilirsiniz 🙂

Paket yönetim sistemi, bir önceki sürümde olduğu gibi KPackageKit ile devam ediyor. Bu sürümde yenilik olarak güncellenebilir paketler bulunduğu zaman ekranda bildirim çıkarmasını, paket listesi görünümünde paketlere dair daha detaylı bilgiler sunmasını ve paket güncelleme ekranındaki tuşları daha düzgün kullanmasını sayabilirim.

Firefox gibi, OpenOffice de artık KDE4 entegrasyonuna kavuşmuş durumda. Masaüstü veya dosya yöneticisinde yeni öğe yaratmak istediğimizde boş belge, hesap tablosu, sunu gibi taslak seçenekleriyle karşılaşıyoruz. Ayrıca genel olarak görünüm de yenilenmiş durumda: pencerelerdeki menüler, tuşlar, kaydırma çubukları gibi kontroller ile simgeler tamamen KDE4 stillerine kavuşmuş durumdalar. Fakat yine de ilk açılıştaki ekranda Ubuntu’nun kahverengi tonları mavileştirilmiş olsaydı fena olmazdı sanırım 🙂

Kubuntu’nun önceki KDE4’lü sürümlerinde gelen Dragon Player pek beğenilmemiş olsa gerek ki, bu sürümde Kaffeine geri dönüş yapmış. Açıldıktan sonra hızlıca ne tür içerik oynatmak istediğimizi (dosya, CD, DVD, TV) belirleyebiliyor, gerekli codec’lerin yüklü olması durumunda her türlü içeriği kolaylıkla oynatabiliyoruz. Codec yüklemek ise önceki sürümlerde olduğu gibi basit: Codec veya Flash Player gibi özgür olmayan eklentileri gerektiren bir uygulama çalıştığı zaman (Amarok, Kaffeine, vs) sistem bildirimleri arasına bir uygulama ekleniyor, bu uygulama sayesinde birkaç tık ile bu eklentilere kavuşabiliyoruz.

Bundan önceki Kubuntu sürümünde IRC uygulaması olarak Konversation’ın yerini alan Quassel, yine öntanımlı IRC uygulaması olarak gelmeye devam ediyor. Fakat eğer isterseniz paket depolarından KDE4’e uyarlanmış olan Konversation’ı kurup kullanmaya devam edebilirsiniz.

Bu sürümde gelen bir başka yeni uygulama ise USB başlangıç diski oluşturma aracı. Bundan önceki Ubuntu sürümlerinde yer alan bu uygulamanın yeni hazırlanmış KDE4 önyüzü, diğer uygulama ile aynı işlevselliğe sahip. ISO kalıbı veya takılı CD’den kurulum kaynağı belirtip hedef USB diski seçmek ve de son olarak diskteki kalan boş alanın (eğer varsa) ne şekilde kullanılacağını ayarlamak yeterli; birkaç dakika içersinde optik sürücüsü olmayan netbook gibi bilgisayarlara kurulum yapmayı sağlayacak olan USB diskiniz hazırlanmış olacak.

Ekran görüntülerinde görebileceğiniz gibi, ben kullandığım işletim sistemlerinin İngilizce kalmasını tercih ediyorum, fakat aktif olarak çevirilerine katkıda bulunmaya çalıştığım Ubuntu’nun büyük bir miktarının Türkçe’ye çevrilmiş durumda olduğunu söyleyebilirim. Yine de eksik veya hatalı çevirilere sahip bir pencere ile karşılaşırsanız, o uygulamanın yardım menüsünde yer alan çeviri seçeneğini kullanarak veya https://translations.launchpad.net/ubuntu/karmic/+lang/tr adresini ziyaret ederek çevirilere katkıda bulunabilirsiniz.